Erromako zibilizazioa


-
Erromatarren sinesmenak
-
Politeistak ziren eta Jupiter, Juno eta Minerva (hiruko kapitolinoa), jainko nagusiak ziren.
-
Tenpluak erlijio-errituetarako eraikitzen zituzten eta greziarren tenpluen antzekoak ziren. Kapitolioa.
-
Etxeetan aldare bat izaten zuten eta aitak, hiru jainko hauen gurtza zuzentzen zuen: lareak (etxe babesleak); penateak (etxeko horniduraren bermatzaileak; maneak (arbasoen espirituak).
-
Augusto eta haren ondorengo enperadoreak jainkotzat hartu eta gurtzen zituzten.
-
Toleranteak ziren beste erlijioekin eta etxekotu zituzten jainko-jainkosa asko, izena aldatuta, greziar guztiak adibidez. Baita Ekialdeko batzuk ere, Isis, Zibele,...
-
Tenpluetan apaizak arduratzen ziren erlijio-gurtza egiteaz. Animalien sakrifizioak izaten ziren.
-
-
Kristautasuna
-
K.o. I. mendean agertu zen, Jesus Nazaretekoa sortua:
-
Jesus Palestinan jaio zen Augusto enperadorearen garaian.
-
30 urterekin dizipulu taldea zuen (apostoluak) eta erlijio-mezu berria zabaltzen hasi zen. Ideia hauek dira oinarria:
-
Jainko bakarra dago eta pertsona guztiak berdinak dira haren begietara.
-
Gizakiek elkar maite eta barkatu behar dute.
-
Erlijio horren jarraitzaileek, hil ostean, betirako bizia izango dute saritzat.
-
-
Mezu hori juduen buruzagientzat arriskutsua zen bere boterea kolokan jar zezakeelako. Beraz Jesus salatu eta Pontzio Pilato erromatar gobernadoreak gurutzean hiltzera kondenatu zuen. Bibliaren arabera hirugarren egunean berpiztu zen.
-
Jesus hil ondoren bere apostoluek haren mezua zabaltzen jarraitu zuten eta kristauen kopurua handituz joan zen.
-
Lehen kristauak elizetan bildu ziren, apezpiku batek zuzenduta.
-
Katakonba izeneko lurpeko galerietan ehorzten zituzten hildakoak.
-
Erromatarrek jazarri zituzten enperadorea gurtzeari uko egiten ziotelako, eta, pobreak eta aberatsak, eta, erromatarrak eta barbaroak nahasten zirelako elizetan. Baina, kristauen kopuruak gora eta gora egiten zuen.
-
313an Konstantinok erlijio-askatasuna eman zuen eta kristautasuna gehiago hedatu zen. Gurtzarako lehen basilikak eraiki zituzten.
-
380an Teodosiok Erromatar Inperioaren erlijio ofizial bakarra izendatu zuen, beste erlijioak debekatuz eta praktikanteak jazarriz.
-
Erakunde bat sortuz joan zen: Eliza:
-
Aita Santua, Erromako apezpikua, kristau guztien gidari bihurtu zen. Gainontzeko apezpikuak aita santuaren mende zeuden.
-
Apezpikuak kontziliotan biltzen ziren kristau-doktrinaren alderdi guztiak zehazteko eta finkatzeko.
-
-